Uzbekistan – kraj otwarty na innowacje i inwestycje zagraniczne

Uzbekistan, położony w sercu Azji Środkowej, staje się coraz bardziej atrakcyjnym miejscem dla inwestorów z całego świata. Z różnorodnością surowców naturalnych, rosnącą infrastrukturą i strategicznym położeniem geograficznym kraj oferuje wiele możliwości dla przedsiębiorstw poszukujących nowych rynków i szans na rozwój.

Od uzyskania niepodległości w 1991 roku Uzbekistan zanotował imponujący wzrost gospodarczy. W ciągu ostatnich trzech dekad jego gospodarka podwajała się niemal co dziesięć lat, co stanowi znaczący wskaźnik rozwoju. Szczególnie godna uwagi jest młoda i wykształcona populacja Uzbekistanu, gdzie średnia wieku wynosi zaledwie 29 lat, co oznacza dużą dostępność siły roboczej i potencjał do innowacji.

Bogactwo zasobów naturalnych

Uzbekistan obfituje w różnorodność zasobów naturalnych, co czyni go atrakcyjnym celem dla inwestorów poszukujących stabilnych rynków surowcowych. Kraj ten posiada znaczne rezerwy ropy naftowej i gazu ziemnego, a jego geologiczne zasoby sięgają miliardów ton i bilionów metrów sześciennych odpowiednio. Jednakże, w przeciwieństwie do niektórych innych krajów regionu, Uzbekistan kładzie nacisk na przetwarzanie tych surowców na terenie kraju, co otwiera drzwi do długoterminowych inwestycji w sektorze energetycznym.

Kraj jest jednym z największych producentów złota na świecie, co przyciąga inwestorów z sektora wydobywczego. Historia wydobycia złota w tym kraju sięga setek lat wstecz, a obecnie Uzbekistan jest jednym z największych producentów tego cennego kruszcu na świecie. Główne złoża znajdują się w zachodniej części kraju, w rejonie Morza Aralskiego oraz w górach Nurota i Kuramińskich. Według danych z 2023 roku, kraj ten wydobywa rocznie ponad 100 ton złota, co stanowi znaczącą część światowej produkcji. W 2022 roku Uzbekistan był trzecim co do wielkości producentem złota na świecie, ustępując jedynie Chinom i Rosji.

Rozwój infrastruktury i przemysłu

Uzbekistan aktywnie inwestuje w rozbudowę infrastruktury i przemysłu, co tworzy nowe możliwości dla przedsiębiorstw. Jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się obszarów są specjalne strefy ekonomiczne. Obejmują różnorodne sektory gospodarki, takie jak przemysł petrochemiczny, produkcja samochodów, elektronika, tekstylia, a także usługi logistyczne i IT.

W okresie od 2008 do 2022 roku na obszarach specjalnych stref ekonomicznych zrealizowano 604 projekty o wartości 3,2 miliarda dolarów, z czego bezpośrednie inwestycje zagraniczne stanowiły około 896,9 miliona dolarów, co pozwoliło na stworzenie około 55 tysięcy nowych miejsc pracy. Największe z tych projektów zrealizowano w strefie ekonomicznej Angren (84 projekty o wartości 1038,2 miliona dolarów), strefie ekonomicznej Navoi (73 projekty o wartości 495,0 miliona dolarów), strefie ekonomicznej Urgut (77 projektów o wartości 335,9 miliona dolarów) oraz strefie ekonomicznej Kokand (84 projekty o wartości 280,2 miliona dolarów). Jedną z najszybciej rozwijających się stref jest SSE Karakul w wilajecie bucharskim, która powstała w lipcu 2022 roku. Jednym z wiodących projektów w tej strefie jest gigantyczny kompleks gazochemiczny oparty na technologii metanolu do olefin (MTO). Kosztujący 3,1 miliarda dolarów, zajmujący obszar 15 hektarów, kompleks ten po uruchomieniu (zaplanowanym na 2025 rok) będzie produkować 1,34 miliona ton materiałów polimerowych rocznie. Jest to istotny krok w rozwoju przemysłu energetycznego Uzbekistanu, który przyczyni się do stworzenia pierwszej w Republice Uzbekistanu i Azji Środkowej platformy przemysłowej do realizacji dużych projektów gazochemicznych.

Strefy oferują przedsiębiorcom szereg korzyści, w tym ulgi podatkowe (zwolnienie z podatku dochodowego, podatku od nieruchomości, podatku gruntowego oraz opłat za korzystanie z zasobów wodnych na określony czas w zależności od wielkości inwestycji), dostęp do surowców, uproszczone procedury rejestracyjne i rozbudowaną infrastrukturę. Inwestycje w sektorze energetycznym, w tym budowa nowych elektrowni atomowych, mogą także przyciągnąć uwagę międzynarodowych inwestorów.

Strategiczne partnerstwa i plany rozwojowe

Narodowa strategia rozwoju Strategia rozwoju nowego Uzbekistanu na lata 2022-2026 zakłada przyciągnięcie inwestycji w wysokości 120 miliardów dolarów, w tym zagranicznych inwestycji o wartości 70 miliardów dolarów. Priorytetem są sektory, takie jak energetyka, zdrowie, edukacja, ekologia, komunalne zarządzanie oraz gospodarka wodna. Dodatkowe inicjatywy, na przykład reformy w sektorze rolnictwa i edukacji, cyfryzacja gospodarki oraz liberalizacja handlu, pozwalają na stworzenie bardziej sprzyjającego środowiska inwestycyjnego.

Partnerstwo z instytucjami międzynarodowymi, takimi jak Bank Światowy, wspiera realizację tych celów i zwiększa zaufanie inwestorów do długoterminowej stabilności kraju.

Obecnie jednym z głównych partnerów handlowych i inwestycyjnych są Chiny – największy inwestor w Uzbekistanie. W 2023 roku wartość handlu między Chinami a Uzbekistanem wyniosła około 8,5 miliarda dolarów. Ważnym partnerem handlowym i inwestycyjnym dla Uzbekistanu jest Turcja – wartość handlu między tymi dwoma krajami w 2023 roku wyniosła około 4,1 miliarda dolarów.

Potencjał handlowy i rosnący eksport

Dzięki otwarciu na inwestycje zagraniczne i rozbudowanym relacjom handlowym z innymi krajami Uzbekistan zyskuje nowe możliwości rozwoju oraz dostęp do technologii i know-how. Odgrywa także coraz bardziej aktywną rolę na arenie międzynarodowej. Według danych Państwowego Komitetu Republiki Uzbekistanu ds. Statystyki, w okresie od stycznia do listopada 2023 roku Uzbekistan zanotował imponujący wzrost handlu zagranicznego. Wartość eksportu wyniosła około 57,3 miliarda dolarów, co stanowi wzrost o 26,2 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Niemniej, mimo dynamicznego rozwoju eksportu, wartość importu również pozostaje wysoka, osiągając 34,1 miliarda dolarów w tym samym okresie.

Głównymi partnerami handlowymi Uzbekistanu są m.in. Chiny, Rosja, Kazachstan, Turcja i Korea Południowa. Chociaż kraje te zajmują czołowe pozycje w handlu z Uzbekistanem, to jednak coraz większe zainteresowanie inwestorów i partnerów handlowych pochodzi również z innych regionów świata, w tym z krajów europejskich, jak Niemcy i Francja.

Uzbekistan eksportuje głównie surowce naturalne, w tym gaz ziemny, złoto, bawełnę, odzież, maszyny i urządzenia oraz produkty przemysłu chemicznego. W strukturze towarowej eksportu znajdują się także produkty rolne, takie jak owoce, warzywa i orzechy.

Jeśli chodzi o import, Uzbekistan sprowadza głównie maszyny i urządzenia, produkty chemiczne, pojazdy mechaniczne, żywność oraz paliwa. Istotną część importu stanowią również produkty metalurgiczne, wyroby przemysłu elektrotechnicznego oraz różnego rodzaju produkty konsumpcyjne.

Transport

Transport i logistyka odgrywają kluczową rolę w atrakcyjności inwestycyjnej Uzbekistanu. Kraj ten posiada rozbudowaną sieć dróg i linii kolejowych, które umożliwiają skuteczne połączenia z międzynarodowymi rynkami. Drogi kolejowe w Uzbekistanie mają znaczący udział w międzynarodowych przewozach towarowych (79 proc. całkowitego wolumenu międzynarodowych przewozów towarowych), a szybkie pociągi pasażerskie ułatwiają komunikację między głównymi miastami kraju.

Lotniska w Uzbekistanie również pełnią istotną rolę w obsłudze ruchu pasażerskiego i towarowego, umożliwiając szybkie podróże zarówno w kraju, jak i za granicą. W kraju znajduje się 11 lotnisk, które obsłużyły w 2023 roku 10 mln pasażerów i według wstępnych danych ok. 95 tys. ton ładunków.

Dzięki temu rozwiniętemu systemowi transportowemu Uzbekistan staje się coraz atrakcyjniejszym miejscem dla inwestorów, zapewniając im łatwy dostęp do rynków i ułatwiając prowadzenie działalności gospodarczej.

Uzbekistan jest krajem o znaczącym potencjale inwestycyjnym i handlowym, oferującym liczne korzyści dla zagranicznych przedsiębiorców, w tym dla polskich firm. Z solidną strategią rozwoju, rosnącym handlem międzynarodowym i zobowiązaniem do przyciągania inwestycji zagranicznych staje się coraz bardziej atrakcyjnym celem dla firm poszukujących nowych rynków i szans na wzrost.

Źródła: Państwowy Komitet Republiki Uzbekistanu ds. Statystyki, Ministerstwo Inwestycji Przemysłu i Handlu Republiki Uzbekistanu, Agencja Promocji Inwestycji