„Made in Chile” – gospodarka

Chile jest przykładem kraju sukcesu gospodarczego w Ameryce Południowej. Powody, dla których jest tak postrzegany mają swoje solidne podstawy makroekonomiczne, bardzo ważne gwarancje prawne dla zagranicznych inwestycji, wysoki wskaźnik wolności gospodarczej, stabilność polityczną, stabilizację fiskalną, bezpieczeństwo i niską korupcjogenność, na poziomie porównywalnym z USA, Tajwanem i ZEA.

Problemem pozostają wieloletnie zaniedbania w sferze polityki społecznej i duże kontrasty w dochodach. Między innymi dlatego w roku 2019 doszło w Chile do gwałtownych protestów ulicznych. Choć są czynione starania w celu poprawy sytuacji i rośnie udział klasy średniej, wiele pozostaje jeszcze do zrobienia.

Polityka w ekonomii

Obecnie Chile jest piątą gospodarką Ameryki Południowej i trzecim najważniejszym partnerem handlowym Unii Europejskiej na tym kontynencie. Podstawą współpracy jest układ UE – Chile podpisany w 2002 roku, a obowiązujący od 2005. Na jego mocy 96% towarów we wzajemnym obrocie były zredukowane do zera, a niewielka ich część obłożona cłem sześcioprocentowym.

Pierwsze deklaracje dotyczące aktualizacji tego układu o stowarzyszeniu między UE a Chile miały miejsce w 2013 roku a negocjacje rozpoczęto w 2017 i zakończono pod koniec 2022.

W grudniu 2023 roku podpisano zaawansowaną umowę ramową i umowę przejściową w sprawie handlu, która dotyczy aktualizacji wcześniejszego układu o stowarzyszeniu. Komisja Europejska ocenia, że ok. 99,9 proc. unijnego eksportu będzie zwolnione z ceł.

Chile z ponad 19 mln ludności i coraz liczniejszą klasą średnią, jest stosunkowo wysoką konsumencką siłą nabywczą i perspektywicznym rynkiem dla przedsiębiorców poszukujących nowych rynków zbytu dla swoich ekspansji eksportowych.

Dane gospodarcze

W gospodarce światowej wg Światowego Forum Ekonomicznego, Chile zajmuje dobrą 33. pozycję.

Wg The World Bank, PKB Chile jest jednym z najwyższych w Ameryce Południowej, w roku 2022 na pozycji 4. i wyniosło ponad 301 mld USD. Sukces gospodarczy jest notowany nieprzerwanie, z niewielkimi korektami, od roku 2003, kiedy to PKB Chile wynosiło 76,49 mld USD, czyli prawie cztery razy mniej. Korekta 2022, w porównaniu z rokiem 2021 wynosi ponad 15 mld USD.

Chilijskie PKB per capita w roku 2022 wyniosło 15 355 USD, a w porównaniu z rokiem 2021 było niższe o 880 USD. Wzrost od roku 2003 jest imponujący, bowiem z poziomu 4 823 USD.

Można powiedzieć, że produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca jest wysoki i jeden z najwyższych w Ameryce Południowej, ale najniższa miesięczna płaca w wysokości poniżej 550 USD, przy  45- godzinnym tygodniu pracy i cenach zbliżonych do polskich, przeciętnemu Chilijczykowi pozwala tylko na utrzymanie na poziomie podstawowych produktów egzystencjonalnych.

W całej chilijskiej gospodarce dominujące są duże firmy, które generują około trzech czwartych przychodów. A to może w przyszłości wpływać negatywnie na krajową konkurencyjność czy innowacyjność. Według Banku Światowego, 1% najbogatszych Chilijczyków posiada 33% narodowego majątku.

Najwięcej zatrudnionych w 2022 roku w gospodarce chilijskiej było w sektorze usług (54,26%), następnie w przemyśle (31,97%), przetwórstwie przemysłowym (9,74%) i w rolnictwie (3,54%).

Najważniejszym sektorem gospodarki chilijskiej jest przemysł wydobywczy. To on był głównym motorem napędowym jej wzrostu w ostatnich dziesięcioleciach. W 2021 górnictwo wygenerowało 9% PKB kraju, a wraz z około wydobywczymi gałęziami, wartość przekroczyła 20%. Górnictwo ma największy, ponad 60 procentowy udział w eksporcie chilijskich towarów. Więcej informacji na temat górnictwa w Chile tutaj

Handel

W roku 2022 wartość chilijskiego eksportu wyniosła 97,49 mld USD i była wyższa o prawie 3 mld USD w porównaniu z rokiem poprzednim. Wartość importu stanowiła kwotę 104,4 mld USD i była wyższa r/r o ponad 12 mld USD. Tym samym saldo handlowe Chile w roku 2021 było dodatnie (2,49 mld USD)  a w roku 2022 wyniosło minus 6,91 mld USD.

Według danych Komisji Europejskiej, w latach 2002–2021 handel towarami między UE a Chile wzrósł o 163%. W roku 2022 wartość handlu towarami między UE i Chile wyniosła 18,5 mld EUR.

Eksport towarów

Podstawą eksportu Chile w roku 2022 były rudy metali, żużel i popiół (27,05%), miedź i artykuły z miedzi (22,3%); chemikalia, związki metali szlachetnych, ziem rzadkich, pierwiastków promieniotwórczych lub izotopów (10,92%); ryby i owoce morza (7,66%); orzechy, owoce i skórki owoców cytrusowych i melonów (7,1%); drewno i artykuły z drewna, węgiel drzewny (3,1%).

Głównymi odbiorcami chilijskich produktów były Chiny (39,44% udziału w eksporcie), USA (13,94%), Japonia (7,61%), Korea Południowa (6,21%), Brazylia (4,63%). Spośród krajów europejskich największy udział w eksporcie Chile miały Niderlandy (1,97%) i Hiszpania (1,41%).

Największy przyrost eksportu w 2022 odnotowały Chiny, które zakupiły produktów za kwotę 38,45 mld USD, z czego ok. 32,6 mld USD stanowił zakup surowców mineralnych.

Wartość eksportu towarów z Chile do krajów Unii Europejskiej wyniosła 7,8 mld EUR.

Import towarów

Głównymi rynkami importowymi dla Chile w roku 2022 były Chiny (25,30% udziału), USA 20,87%), Brazylia (9,74%) i Argentyna (5,70%). Spośród krajów europejskich najwięcej do Chile wyeksportowały Niemcy (2,67% udziału całego importu Chile) oraz Hiszpania (1,94%).

Wartość importu towarów z Unii Europejskiej w roku 2022 wyniósł 10,2 mld EUR

Do produktów stanowiących najwyższy udział importowanych przez Chile należały: paliwa mineralne, oleje mineralne i produkty ich destynacji, substancje bitumiczne, woski mineralne (22,23%); pojazdy nieszynowe oraz ich części i akcesoria (11,49%); reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne i ich części (10,36%); maszyny i urządzenia elektryczne wraz z częściami, rejestratory i odtwarzacze dźwięku i obrazu i dźwięku wraz z częściami i akcesoriami (8,70%); tworzywa sztuczne i artykuły z nich (3,30%) i po niewiele ponad 2% udziału – produkty farmaceutyczne; chemikalia nieorganiczne; związki metali szlachetnych i ziem rzadkich, pierwiastków promieniotwórczych i izotopów; mięso i podroby jadalne; odzież i dodatki oraz żeliwo i stal.

Według danych Komisji Europejskiej w latach 2002–2021 eksport unijnych towarów do Chile wzrósł o 284%. W roku 2022 Unia Europejska odnotowała dodatnie saldo handlowe z Chile, które wyniosło 2,9 mld EUR.

Eksport i import usług

W roku 2022 eksport chilijskich usług miał wartość 8,53 mld USD i wzrósł w porównaniu z rokiem poprzednim o 2,56 mld USD. Import usług stanowił wartość 23,35 mld USD i był wyższy niż w roku 2021 o 5,06 mld USD. Saldo handlowe usług było niekorzystne dla Chile, odnotowując w roku 2022 wartość ujemną – 14,82 mld USD.

Najczęściej importowane usługi to przede wszystkim usługi transportowe (46,12% udziału w imporcie); usługi finansowe (12,48%); pozostałe usługi biznesowe (11,98%); usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne (11,52%) i podróże zagraniczne (7,36%).

Do najczęściej eksportowanych usług w roku 2022 należały: usługi transportowe (47,2% udziału w eksporcie); pozostałe usługi biznesowe (20,95%) oraz podróże zagraniczne (12,00%).

Wymiana handlowa Polska – Chile

Z roku na rok rośnie wymiana handlowa pomiędzy Polską i Chile. Polscy eksporterzy coraz chętniej obierają kierunek Ameryki Południowej, a polskie towary w Chile cieszą się z każdym rokiem większą popularnością. W ciągu ostatniej dekady, polski eksport do Chile wzrósł ponad 300%, choć saldo wymiany handlowej towarów wciąż pozostaje dla Polski ujemne.

W roku 2022 wyeksportowaliśmy towarów o wartości 196 mln EUR.

Główne towary eksportowe to: reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne wraz z częściami (17,2% udziału całkowitego eksportu); napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet (13,83%); pojazdy nieszynowe wraz z częściami i akcesoriami do nich (7,46%); różne przetwory spożywcze (6,76%); maszyny i urządzenia elektryczne w tym radioodbiorniki i telewizory, spręt audiowizualny oraz ich części i akcesoria (5,1%); papier, tektura, art. Z masy papierniczej, papieru i tektury (4,68%); tworzywa sztuczne i artykuły z nich (4,58%); przetwory ze zbóż, maki, skrobi lub mleka i pieczywa cukiernicze (3,45%).

Największy przyrost w eksporcie polskich przedsiębiorców odnotowany został w takich grupach towarów jak: żeliwo i stal; kawa, herbata, mate i przyprawy; warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy; różne przetwory spożywcze; produkty farmaceutyczne; produkty mleczarskie, jaja ptasie, miód i jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego. Więcej informacji na temat rynku spożywczego w Chile i warunków dla polskiego eksportera tutaj

Bardzo perspektywiczny może być także eksport polskiej branży kosmetycznej. Więcej informacji dot. chilijskiego rynku kosmetyków i warunków eksportu tutaj

Liczba polskich eksporterów wzrosła z 468 w roku 2014 do 846 w roku 2021.

Eksport rozwija się znakomicie ale import chilijskich towarów w 2022 roku był większy i miał wartość  221 mln EUR, z czego 67,85 mln EUR to sam koszt importu miedzi i artykułów z miedzi. Poza tym, najczęściej importowane towary to: owoce i orzechy jadalne oraz skórki owoców cytrusowych lub melonów (27,05% udziału w imporcie); ryby i owoce morza (18,67%); napoje bezalkoholowe i alkoholowe (7,38%).

Z dostępnych danych, za rok 2021 wynika, że dodatnie saldo dla Polski dotyczyło wymiany handlowej usług. Eksport wyniósł 19,3 mln EUR a import 6,2 mln EUR. Saldo plus 13,1 mln EUR.

Polskie usługi eksportowe do Chile to przede wszystkim usługi  finansowe (63,16%), usługi transportowe (18,42%) i pozostałe usługi biznesowe (10,53%).

Polskie inwestycje w Chile

Według raportu PwC Polska i PFR TFI, już w 2020 roku Chile było dla Polski krajem nr 5. wśród najbardziej atrakcyjnych kierunków ekspansji zagranicznej i nr 3. w zestawieniu najbardziej korzystnych dla zagranicznych ekspansji eksportowych.

Obecnie w Chile znajduje się wiele polskich inwestycji zagranicznych. Największą jest, mająca większościowy pakiet udziału w odkrywkowej kopalni miedzi Sierra Gorda, inwestycja  KGHM Polska Miedź S.A. Kopalnia działa od ponad pięciu lat na pustyni Atakama i przynosi ogromne dochody.

Na chilijskim rynku swoje produkty z powodzeniem umieszcza Lubas, producent elastomerów poliuretanowych L-PUR, będących wszechstronnym tworzywem sztucznym, oraz TELE-FONIKA Kable. Od 10 lat firma COMARCH ma swój oddział w stolicy Chile, Santiago, obsługujący cały region Ameryki Łacińskiej. W Chile działa również Orbitvu, producent sprzętu automatyzującego fotografię produktową, pochodzący z Tarnowskich Gór.

Potencjał rynku chilijskiego to nie tylko górnictwo, ale też zielony wodór. Według raportu ekspertów z firmy konsultingowej McKinsey & Company, Chile będzie w stanie produkować ekologiczny wodór po bardzo niskich kosztach i być wysoce konkurencyjne na światowych rynkach. To również szansa na rozwój dla kolejnych polskich inwestycji. Nasz kraj planuje zwiększyć współpracę w pozyskiwaniu zielonego wodoru, a także rozszerzać w zakresie tematyki lotniczo-kosmicznych oraz handlu towarami zaawansowanymi technologicznie. To właśnie m.in. w obserwatorium Deep Sky w Chile, Polska Agencja Kosmiczna uczestniczy w realizacji zadań Partnerstwa EU SST wspólnie z agencjami kosmicznymi i innymi instytucjami z 15. państw członkowskich Unii Europejskiej. Nasz kraj realizuje inwestycję modernizacji sieci globalnie rozmieszczonych sensorów optycznych służących do monitorowania obiektów w pobliżu Ziemi (głównie satelitów i śmieci kosmicznych). Projekt ten jest największą tego typu polską inwestycją astronomiczną od lat. 

Polska Agencja Inwestycji i Handlu aktywnie wspiera tę tendencję i również w b.r. organizuje polskie stoisko narodowe na renomowanych, największych w Ameryce Południowej targach lotniczo-kosmicznych FIDAE 2024 w Santiago.

Obecnie największym inwestorem zagranicznym w Chile jest Unia Europejska. Wartość unijnych inwestycji jest większa niż zsumowane inwestycje chińskie, amerykańskie, indyjskie i japońskie. Dotyczą one głównie rozbudowy infrastruktury, w tym sieci światłowodowej i zielonego wodoru właśnie, a także wydobycia i wykorzystania bogactw naturalnych.

Zachęcamy polskich przedsiębiorców do zainteresowania się tym perspektywicznym rynkiem. Poprzez stronę PAIH, możecie Państwo uzyskać kontakt z naszym ZBH w Santiago, które służy wszelką pomocą w ekspansji eksportowej i inwestycyjnej w Chile.

Chile – charakterystyka kraju tutaj

Źródło: Export Intelligence, The World Bank, Eurostat, International Trade in Services, PWC, PFR TFI