Zrównoważony rozwój – Agenda 2030

Według danych ONZ, w zakresie realizacji celów zrównoważonego rozwoju, jesteśmy wyróżniającym się krajem na arenie międzynarodowej. Polska jest na 9. miejscu spośród 166 państw ujętych w rankingu.

Dobre wyniki Polski na tle globalnym wynikają niestety głównie z różnic w poziomie rozwoju między krajami rozwiniętymi, w tym Polską, a krajami rozwijającymi. Te dysproporcje manifestują się w skali i rodzaju wyzwań, które poszczególne państwa napotykają w realizacji Agendy 2030.

Czym jest Agenda 2030

Agenda 2030 to program działania przyjęty przez wszystkie państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w 2015 roku. Stanowi ona globalny plan działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, mający na celu eliminację ubóstwa, walkę z nierównościami oraz ochronę środowiska. Centralnym elementem Agendy 2030 jest zestaw 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG, ang. Sustainable Development Goals), które obejmują szeroki zakres kwestii społecznych, ekonomicznych i środowiskowych, takich jak zdrowie, edukacja, równość płci, czysta woda, energia oraz działania na rzecz klimatu. Cele te są wzajemnie powiązane i mają być osiągnięte do roku 2030 przez wszystkie kraje świata, co wymaga współpracy międzynarodowej oraz zaangażowania zarówno sektorów publicznych, jak i prywatnych.

Realizacja celów zrównoważonego rozwoju w polskim biznesie

Według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), kompleksowe strategie w zakresie realizowania celów zrównoważonego rozwoju posiada tylko 43% dużych przedsiębiorstw i zaledwie 2% firm średniej wielkości. Polskie firmy najczęściej identyfikują swój wpływ na promowanie dobrostanu i zdrowia pracowników. Tymczasem mniejsze znaczenie przypisują one celom związanym z innowacyjnością, wzrostem gospodarczym oraz kwestiami środowiskowymi.

Większość celów zrównoważonego rozwoju (56%) w Polsce jest na dobrej drodze do osiągnięcia wyznaczonych poziomów realizacji do 2030 roku. Jednakże, w przypadku prawie jednej trzeciej z nich (30%), odnotowano stagnację lub regres.

Cele zrównoważonego rozwoju a wielkość polskiej firmy

Wielkość przedsiębiorstwa jest kluczowym czynnikiem wpływającym na zaangażowanie w realizację celów zrównoważonego rozwoju (SDG). W Polsce 78% dużych firm oraz 64% firm średniej wielkości zdaje sobie sprawę z istnienia tych celów. Jednocześnie, 64% dużych firm deklaruje systematyczne podejmowanie działań na rzecz osiągnięcia przynajmniej niektórych z tych celów, podczas gdy w przypadku firm średnich odsetek ten wynosi tylko 7%.

Większe zaangażowanie dużych firm w działania na rzecz Agendy 2030 w porównaniu do średniej wielkości przedsiębiorstw jest związane z posiadaniem długoterminowych strategii rozwoju. Czynnikami motywującymi są korzyści biznesowe płynące z zaangażowania w zrównoważony rozwój i często odczuwana presja ze strony kontrahentów i klientów.

Najistotniejsze cele SDG dla polskich firm

Cel 3, czyli zdrowie i dobrostan jak wynika z badania to cel priorytetowy. Poprawa zdrowia i jakości życia zostały uznane za ważne wśród 65% przebadanych przedsiębiorstw. Jednocześnie 22% firm uznało, że właśnie na ten obszar zmian może mieć największy wpływ w swojej działalności biznesowej.

Cel 10, który dotyczy redukcji nierówności, jest uznawany za ważny przez 54% firm, plasując się na drugim miejscu w rankingu priorytetów polskich przedsiębiorstw. Z kolei trzecie miejsce, z wynikiem 51%, zajmuje cel 14, związany z ochroną życia pod wodą.

Najmniej istotne cele SDG dla polskich firm

Wyniki badań PIE pokazują, że polskie firmy nie przywiązują dużej wagi do celów typowo gospodarczych. Przykładem może być cel 9 związany z innowacyjnością i rozwojem przemysłu oraz infrastruktury, który jest przez nie uznawany za mało istotny. Firmy deklarują również minimalny wpływ swoich działań na jego realizację. Podobnie rzecz ma się z celem 12, dotyczącym odpowiedzialnej produkcji i konsumpcji. Warto też zwrócić uwagę, że niewielu przedsiębiorców odczuwa wpływ na realizację celów środowiskowych, takich jak ochrona życia pod wodą (cel 14) czy ochrona klimatu (cel 13), mimo rosnącej presji regulacyjnej w tych obszarach. Niskie zaangażowanie w te kwestie może wynikać z wysokiej emisyjności i energochłonności polskiej gospodarki oraz wolnego tempa tych zmian.

Polska na tle krajów Unii Europejskiej

Na tle krajów Unii Europejskiej Polska szczególnie dobrze wypada w realizacji celu1, czyli ograniczenia ubóstwa i celu 4, czyli jakości edukacji. Realizacji działań na rzecz poprawy tych dziedzin życia w Polsce przebiega znacznie szybciej i jest na wyższym poziomie niż średnia unijna.

Najsłabsze wyniki w realizacji zrównoważonego rozwoju na tle krajów Unii Europejskiej nasz kraj osiąga w realizacji celu 2, który dotyczy ograniczenia głodu; celu 6, związanego z dostępnością czystej wody i polepszaniem warunków sanitarnych oraz celu 14, skupiającego się na życiu pod wodą. W tych obszarach nie tylko osiągane wyniki są poniżej średniej Unii Europejskiej, ale również tempo ich realizacji znacznie spowolniło.

Globalne trudności w realizacji Agendy 2030

Ostatnie lata pokazały, że osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju do 2030 roku może nie być możliwe do osiągnięcia. Państwa rozwinięte, korzystając ze znacznie lepszej pozycji startowej przy ogłaszaniu Agendy 2030, osiągnęły szybko wiele celów, takich jak redukcja nierówności dochodowych czy poprawa zdrowia publicznego. Jednak państwa rozwijające się nadal borykają się z rosnącą luką inwestycyjną, która obecnie szacowana jest na około 4 biliony USD rocznie, co do 2030 roku może przekroczyć aż 22 biliony USD.

Kolejne powody utrudniające osiągnięcie celów Agendy 2030 to pandemia COVID-19 oraz wojna rosyjsko-ukraińska, które znacząco utrudniły realizację wyzwań, powodując globalne kryzysy energetyczne, żywnościowe oraz inflacyjne i zadłużeniowe. Z tych powodów znacząca część środków finansowych przeznaczonych na pomoc rozwojową została skierowana na walkę ze skutkami pandemii COVID-19 i konfliktu w Ukrainie. To przesunięcie priorytetów również jest powodem  zmniejszenia szansy terminowego zrealizowania Agendy 2030.

W konsekwencji, jeśli nie uda się osiągnąć wyraźnych pozytywnych efektów podjętych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, można spodziewać się pogorszenia stanu ekosystemów oraz jakości życia społeczności na całym świecie. Opóźnienia w realizacji Agendy 2030, mimo globalnego priorytetu jakim jest cel 2, dotyczący eliminacji głodu, są powodem odwróconego trendu. Według najnowszych prognoz, w 2030 roku liczba niedożywionych osób na świecie wzrośnie do 665 milionów, co oznacza wzrost o 75 milionów w porównaniu z 2015 rokiem.

Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny „Realizacja celów zrównoważonego rozwoju w polskim biznesie”