CBAM – nowy podatek dla importerów

1 października br. zaczną obowiązywać przepisy mechanizmu CBAM, czyli elementu realizowanego przez Unię Europejską programu „Fit for 55”. Jest on jednym z trzech filarów systemu wdrażania unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r.

Graniczny podatek węglowy (Carbon Border Adjustment Mechanism, CBAM) to instrument, którego celem jest rozwiązanie problemu ucieczki emisji gazów cieplarnianych poza granice Unii Europejskiej.

Zapobieganie ucieczce emisji

Ucieczka emisji ma miejsce, gdy przedsiębiorstwa z siedzibą w UE przenoszą wysokoemisyjną produkcję za granicę, aby skorzystać z niższych standardów, lub gdy produkty unijne zastępuje się importowanymi produktami o większej emisji dwutlenku węgla, co z kolei osłabia efekty naszych działań w dziedzinie klimatu

– tłumaczy Komisja Europejska.

Dlatego też CBAM koncentruje się na przywozie produktów, których wytwarzanie wiąże się z wysokimi emisjami. Graniczny podatek węglowy ma zapobiec niweczeniu starań UE w zakresie emisji gazów cieplarnianych przez przywóz produktów wytwarzanych w państwach trzecich, które stosują mniej restrykcyjną politykę przeciwdziałania zmianom klimatu.

Jakich produktów dotyczy?

CBAM dotyczy następujących produktów:

• cement,
• żelazo i stal,
• aluminium,
• nawozy sztuczne,
• wodór,
• energia elektryczna.

Wszystkie towary, które podlegają nowemu opodatkowaniu, pogrupowane są według ich klasyfikacji w Nomenklaturze Scalonej (CN).

Etapy wdrożenia

Wdrożenie granicznego podatku węglowego podzielone jest na dwa etapy. W okresie przejściowym (od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r.) importerzy będą zobowiązani do złożenia kwartalnego sprawozdania CBAM, w którym wskażą skalę emisji „wbudowanych” sprowadzanych produktów oraz dane na temat wielkości importu. Pełne wdrożenie CBAM przewidziane jest na 1 stycznia 2026 r. Od tego momentu importerzy będą musieli uzyskać status upoważniającego zgłaszającego, nabywać i umarzać certyfikaty jako formy płatności podatku węglowego oraz składać roczne raporty.

Kary za naruszenia

W przypadku naruszeń importerzy muszą liczyć się z sankcjami. Oprócz kar stosowanych przez organy krajowe (np. blokada towarów) zastosowane mogą być kary finansowe oraz możliwość cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego.