Eksport jaj do USA? Polska na liście preferowanych dostawców

Stany Zjednoczone zmagają się z poważnym niedoborem jaj. W poszukiwaniu nowych źródeł importu amerykańskie władze zwróciły się m.in. do Polski i Litwy. Eksport jaj do USA to szansa na rozszerzenie eksportu dla krajowych producentów, ale też wyzwanie logistyczne i sanitarne.

Amerykański rynek pod presją

W ciągu ostatniego roku ceny jaj w USA wzrosły o ponad 50 proc. Problem nie dotyczy jedynie inflacji – jego źródła są głębsze. Najważniejszym czynnikiem jest kolejna fala ptasiej grypy, która od 2022 roku uderza w amerykańskie fermy, powodując wybicie milionów sztuk drobiu. Rosną także koszty energii, pasz i transportu, które skutecznie ograniczają produkcję.

Według analiz Krajowej Izby Producentów Drobiu i Pasz od października 2024 roku w Stanach Zjednoczonych wybito już łącznie 48,3 mln kur niosek z powodu ognisk ptasiej grypy. Tylko w styczniu 2025 roku uśmiercono 19,5 mln sztuk, a w pierwszej połowie lutego – kolejne 7,7 mln.

Deficyt uderza nie tylko w konsumentów, ale również w sektor przetwórstwa spożywczego. Braki surowca utrudniają produkcję m.in. pieczywa, makaronów, deserów czy wyrobów garmażeryjnych. USA muszą więc szukać nowych dostawców.

Eksport jaj do USA: rozmowy z Polską i Litwą

W tej sytuacji amerykańskie władze rozpoczęły rozmowy z wybranymi państwami, które mogą zaoferować większe wolumeny eksportowe w krótkim czasie. Na liście pojawiły się Polska i Litwa – kraje z rozwiniętym sektorem produkcji jaj i sprawnym zapleczem eksportowym.

Polskie zakłady posiadają uprawnienia do sprzedaży jaj i produktów jajecznych do USA, choć do tej pory był to kierunek marginalny. Sytuacja może się jednak zmienić. Branża dostała sygnał z rynku amerykańskiego o zainteresowaniu dostawami z naszego kraju, więc sprawdza możliwości logistyczne i wymogi sanitarne. To może być szansa, ale trzeba się dobrze przygotować.

Liczby, które robią wrażenie

Według danych Ministerstwa Rolnictwa Polska wyeksportowała w 2023 roku 215 tys. ton jaj o wartości 416 mln euro. Wstępne dane za 2024 rok pokazują dalszy wzrost – 238,6 tys. ton jaj i produktów jajecznych trafiło za granicę, osiągając wartość 471,9 mln euro. Około 88 proc. eksportu trafiało dotąd do krajów UE, głównie do Niemiec, Niderlandów, Czech i Francji.

Produkcja krajowa utrzymuje się na poziomie ok. 10 miliardów jaj rocznie, co czyni Polskę piątym producentem w UE (udział 8,2 proc.). Co dziesiąte jajo w UE pochodzi znad Wisły. Jednocześnie Polska odpowiada za 15,2 proc. unijnego eksportu, ustępując tylko Niderlandom.

Dostawy z Kanady, ale z ograniczeniami

USA próbują łagodzić kryzys importem z sąsiedniej Kanady, która oferuje różnorodne i stabilne dostawy. Jednak system kwotowy ogranicza możliwości eksportowe kanadyjskich producentów, co sprawia, że Amerykanie zmuszeni są szukać partnerów również w Europie. I tu pojawia się przestrzeń dla polskich dostawców – szczególnie że ceny jaj w USA są znacznie wyższe niż w UE, co czyni eksport bardziej opłacalnym.

Wymogi i ryzyko

Eksport jaj do USA wiąże się z koniecznością spełnienia surowych standardów – od kwestii weterynaryjnych, przez wymagania w zakresie systemu HACCP, po dokładne etykietowanie i transport chłodniczy. Dodatkowo transport transatlantycki zwiększa koszty i czas dostaw.

Polskie firmy, które zdecydują się wejść na ten rynek, będą musiały udowodnić, że są w stanie zapewnić powtarzalność dostaw i jakość zgodną z wymogami FDA. Nie bez znaczenia będzie też wizerunek – w USA coraz większe znaczenie mają kwestie dobrostanu zwierząt, a Polska nadal w większości produkuje jaja w systemie klatkowym.

Okazja, której nie można przegapić

Choć eksport do USA nie stanie się z dnia na dzień filarem branży, może być wartościowym uzupełnieniem dotychczasowych rynków. W sytuacji dużego popytu, wysokich cen i niewystarczających dostaw z Kanady, polscy producenci mogą wejść na rynek amerykański z konkretną ofertą. Zbudowanie stabilnych relacji handlowych wymaga czasu i nakładów, ale pierwsze kroki mogą zostać postawione już teraz – zwłaszcza że impuls pochodzi bezpośrednio od strony amerykańskiej.

Źródła:

• Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz, Amerykanie ratują się importem jaj
• Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Dementujemy: nie ma braków jaj na polskim rynku!
• Deutsche Welle, US egg shortage: Does Europe have any to spare?
• The Economic Times, AS U.S faces a shortage of eggs and high prices Canada boast of plentiful and affordable options with 14 different types to choose from