Artykuł

Ukraińska energetyka do odbudowy

06.03.2025

Zniszczenia ukraińskiej infrastruktury elektroenergetycznej wskutek rosyjskiej inwazji w 2022 roku przysporzyły ogromnych trudności naszemu sąsiadowi. Dla polskich przedsiębiorstw otwierają jednak znaczące możliwości. Szacuje się, że koszty odbudowy ukraińskich sieci przesyłowych i dystrybucyjnych wynoszą od 2,35 do 2,58 mld USD, a Ukraina przewidziała w swoich planach inwestycje w modernizację i rozwój systemu elektroenergetycznego na poziomie 200 mln EUR rocznie w latach 2023-2032.

Dla polskich firm działających w sektorze elektroenergetycznym, budowlanym i dostaw sprzętu technicznego odbudowa Ukrainy może stać się ważnym obszarem ekspansji.

Stan ukraińskiej sieci i potrzeby odbudowy

Przed inwazją aż 69 proc. ukraińskich linii wysokiego napięcia miało ponad 40 lat, a infrastruktura była przestarzała i mało efektywna. Zniszczenia wojenne tylko pogłębiły ten problem – w latach 2022-2024 ukraińska infrastruktura elektroenergetyczna doświadczyła ponad 900 celowych ataków. Odbudowa nie ogranicza się jedynie do naprawy – Ukraina chce zmodernizować swoje sieci, aby dostosować je do standardów europejskich oraz zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne kraju.

Polska, jako bezpośredni sąsiad Ukrainy i członek UE, może odegrać istotną rolę w tym procesie, oferując sprzęt techniczny, usługi doradcze oraz wykonawstwo w sektorze budownictwa energetycznego.

Potencjalne obszary zaangażowania dla polskich firm

Dostawy sprzętu technicznego

Polskie firmy mogą skupić się na eksporcie transformatorów, liczników oraz innych komponentów sieci elektroenergetycznych. Luka konkurencyjna między Ukrainą a Polską w tym segmencie jest mniejsza niż w budownictwie, co oznacza łatwiejszy dostęp dla polskich dostawców.

Roboty budowlane i modernizacja sieci

Obecnie 94 proc. zamówień ukraińskich operatorów sieci przesyłowych i dystrybucyjnych to roboty budowlane, co podwaja roczne wydatki na ten sektor. Dla polskich firm może to oznaczać konieczność wchodzenia w konsorcja z ukraińskimi przedsiębiorstwami, co pozwoli im przezwyciężyć bariery regulacyjne oraz związane z ubezpieczeniami i zasobami ludzkimi.

Usługi techniczne i projektowanie sieci

Odbudowa sieci to nie tylko dostawy sprzętu i prace budowlane – Polska może również wspierać Ukrainę w zakresie doradztwa i projektowania systemów przesyłowych zgodnych z normami UE.

Bariery dla polskich firm na rynku ukraińskim

Polskie firmy zainteresowane udziałem w odbudowie ukraińskiej infrastruktury energetycznej muszą podołać kilku istotnym wyzwaniom. Jednym z nich jest niski poziom konkurencji na rynku ukraińskim. W latach 2022-2024 średnia liczba firm startujących w przetargach na roboty budowlane w Ukrainie była o 62 proc. niższa niż w krajach Unii Europejskiej. Ograniczona liczba podmiotów ubiegających się o kontrakty może z jednej strony ułatwiać zdobycie zleceń, ale jednocześnie wskazuje na bariery, które utrudniają zagranicznym firmom wejście.

Dodatkowym utrudnieniem jest wysokie zadłużenie ukraińskich przedsiębiorstw działających w sektorze sieci elektroenergetycznych. Średni poziom zadłużenia w tej branży wynosi 86 proc. wartości aktywów, co rodzi ryzyko niewypłacalności partnerów biznesowych i może wpływać na stabilność współpracy. Dla polskich firm oznacza to konieczność dokładnej analizy finansowej potencjalnych kontrahentów oraz rozważenia modeli współpracy minimalizujących ryzyko utraty płynności.

Niepewność gospodarcza i ryzyka operacyjne wynikające z trwającego konfliktu zbrojnego to kolejny istotny czynnik. Wojna znacząco utrudnia planowanie długoterminowych inwestycji i zwiększa koszty działalności. W takich warunkach kluczowe staje się wdrożenie mechanizmów zabezpieczających, takich jak odpowiednie ubezpieczenia, gwarancje finansowe oraz ścisła współpraca z instytucjami wspierającymi ekspansję polskiego biznesu na Ukrainie.

Rekomendacje dla polskich przedsiębiorców

Polskie firmy planujące ekspansję na rynek ukraiński muszą zacząć od przemyślanej strategii, która uwzględni aktualne warunki, a następnie stopniowo zwiększać zaangażowanie. W krótkim okresie najbezpieczniejszą opcją jest eksport sprzętu technicznego, który wiąże się z mniejszymi ryzykami operacyjnymi i finansowymi niż realizacja usług budowlanych. Zapotrzebowanie na transformatory, liczniki i inne elementy infrastruktury energetycznej stale rośnie, co stwarza stabilne warunki dla polskich dostawców.

W perspektywie średnioterminowej bardziej atrakcyjną opcją może być aktywne uczestnictwo w odbudowie i modernizacji ukraińskiej sieci energetycznej. Ze względu na ograniczoną konkurencję w przetargach na roboty budowlane polskie firmy mają realną szansę na zdobycie kontraktów, choć będzie to wymagało współpracy z ukraińskimi partnerami. Tworzenie konsorcjów może pomóc w pokonywaniu barier formalnych i operacyjnych, a także ułatwić dostęp do zamówień publicznych.

Długoterminowa obecność na rynku ukraińskim będzie zależała od zdolności polskich firm do oferowania usług technicznych i doradczych. Integracja Ukrainy z unijnym rynkiem energii oznacza rosnące zapotrzebowanie na nowoczesne rozwiązania oraz wiedzę ekspercką w zakresie zarządzania sieciami elektroenergetycznymi. Polska może w tym obszarze pełnić rolę kluczowego dostawcy technologii i know-how.

Odbudowa ukraińskiego systemu elektroenergetycznego to ogromna szansa dla polskich firm. Znajomość rynku, bliskość geograficzna oraz lepsza kondycja finansowa polskich przedsiębiorstw mogą zapewnić im przewagę konkurencyjną. Jednak sukces na tym rynku wymaga odpowiedniej strategii, w tym wyboru właściwych segmentów działalności, współpracy z ukraińskimi partnerami oraz skutecznego zarządzania ryzykiem.

Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, Perspektywy rozwoju polskich przedsiębiorstw podczas odbudowy systemu elektroenergetycznego Ukrainy, Policy Paper 5/2024