Artykuł

Gospodarcze powiązania Polski i Ukrainy – czy migracja zwiększa handel

21.03.2025

Migracja Ukraińców do Polski nie tylko zmieniła krajowy rynek pracy, ale również miała istotny wpływ na wymianę handlową. Przez ostatnią dekadę, a zwłaszcza po 2022 roku, handel między oboma krajami nabrał dynamiki, a Polska stała się jednym z najważniejszych partnerów gospodarczych Ukrainy. Z raportu Departamentu Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego wynika, że wartość polskiego eksportu do Ukrainy wzrosła z 3,1 mld euro w 2014 roku do 11,8 mld euro w 2024 roku. To niemal czterokrotny wzrost, który sprawia, że Ukraina jest jednym z najważniejszych odbiorców polskich towarów.

Polska od lat dostarcza Ukrainie maszyny, produkty przemysłu chemicznego oraz surowce mineralne. Po wybuchu wojny szczególnie widoczny stał się wzrost eksportu paliw, cementu i materiałów budowlanych, które są niezbędne do odbudowy zniszczonej infrastruktury. Jednocześnie rosnące zapotrzebowanie na towary spożywcze i codziennego użytku było efektem zarówno obecności uchodźców w Polsce, jak i trudniejszego dostępu do zachodnich rynków dla ukraińskich importerów.

Imigracja miała również wpływ na strukturę handlu. Ukraińcy przebywający w Polsce często wysyłają produkty do swoich rodzin pozostających w kraju, co zwiększyło sprzedaż artykułów spożywczych i chemii gospodarczej. Wzrost eksportu do Ukrainy to także efekt rozwijających się kontaktów biznesowych – wielu ukraińskich przedsiębiorców, którzy osiedlili się w Polsce, prowadzi działalność powiązaną z rynkiem ukraińskim, wykorzystując logistyczne i handlowe możliwości polskiego rynku.

Import surowców i produktów rolnych

Nie tylko polski eksport do Ukrainy uległ zmianie, ale również struktura importu. W ciągu dekady import wzrósł ponad dwukrotnie, z 1,7 mld euro w 2014 roku do 4,4 mld euro w 2024 roku. Polska stała się jednym z głównych odbiorców ukraińskich surowców, szczególnie w zakresie metali, produktów mineralnych i tłuszczów roślinnych.

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę znaczenie importu z tego kraju jeszcze wzrosło. Ograniczenie dostaw surowców z Rosji i Białorusi zmusiło polskie przedsiębiorstwa do poszukiwania alternatywnych źródeł, a Ukraina stała się naturalnym wyborem. Import ukraińskiej stali, aluminium czy węgla wzrósł, podobnie jak przywóz zbóż i olejów roślinnych, co budziło kontrowersje wśród polskich rolników. W tym kontekście imigracja ukraińska odgrywa dodatkową rolę – wielu migrantów pracuje w sektorach związanych z handlem i przetwórstwem, co ułatwia integrację polsko-ukraińskich powiązań gospodarczych.

Napływ migrantów a przepływy pieniężne

Wzmożona wymiana handlowa między Polską a Ukrainą to nie tylko towary, ale również kapitał. Polska, która przez lata była krajem otrzymującym transfery finansowe od emigrantów, obecnie staje się ich eksporterem. Przekazy pieniężne z Polski na Ukrainę w 2024 roku stanowiły 55 proc. wszystkich transferów międzynarodowych z Polski. To efekt rosnącej liczby Ukraińców pracujących nad Wisłą, którzy wspierają rodziny pozostające w ojczyźnie.

Zjawisko to ma szerokie konsekwencje dla bilansu płatniczego. Choć wzrost transferów finansowych oznacza odpływ kapitału z Polski, to jednocześnie przyczynia się do wzrostu popytu na polskie produkty i usługi. Ukraińscy migranci wydają zarobione środki na miejscu, zwiększając obroty polskich przedsiębiorstw, a ich wysoka skłonność do oszczędzania i inwestowania w Polsce pozytywnie wpływa na gospodarkę.

Wyzwania i bariery w handlu

Intensywny wzrost wymiany handlowej między Polską a Ukrainą nie oznacza, że nie ma trudności. Jednym z głównych problemów pozostaje infrastruktura graniczna. Przejścia graniczne między oboma krajami są niewydolne, co prowadzi do opóźnień w transporcie towarów. Dodatkowym utrudnieniem są procedury celne, które mimo uproszczeń wciąż stanowią barierę dla wielu przedsiębiorstw.

Kolejną kwestią są regulacje unijne, które ograniczają skalę importu ukraińskich produktów rolno-spożywczych. Polska, jako członek Unii Europejskiej, musi przestrzegać wspólnej polityki handlowej, co niekiedy prowadzi do niepokojów wśród rolników obawiających się zalewu tańszych produktów z Ukrainy.

Niepewność geopolityczna to kolejny czynnik, który wpływa na handel. Wybuch wojny zmienił układ sił w regionie, a przyszłość współpracy gospodarczej zależy od rozwoju sytuacji na Ukrainie i dalszych decyzji politycznych dotyczących jej integracji z Unią Europejską.

Przyszłość relacji handlowych

Wzajemna wymiana handlowa między Polską a Ukrainą prawdopodobnie będzie rosła w kolejnych latach. Polska pozostaje głównym punktem tranzytowym dla towarów wchodzących i wychodzących z Ukrainy, a rozwój infrastruktury może jeszcze bardziej przyspieszyć ten proces.

Nie bez znaczenia pozostaje przyszłość ukraińskiej diaspory w Polsce. Jeśli większa część migrantów zdecyduje się pozostać na stałe, można spodziewać się dalszej integracji gospodarek obu krajów. Już teraz ukraińscy przedsiębiorcy w Polsce zakładają firmy importujące towary z Ukrainy lub eksportujące polskie produkty do ojczyzny. Długoterminowo, według raportu Deloitte, potencjalny wpływ migracji ukraińskiej na polską gospodarkę może wynosić od 1,7 do 2,9 proc. wzrostu PKB w latach 2030-2050.

Migracja Ukraińców do Polski znacząco wpłynęła na wymianę handlową między oboma krajami. Wzrost eksportu, rosnący import surowców oraz dynamiczny przepływ kapitału pokazują, jak silne są powiązania gospodarcze między Polską a Ukrainą. Wyzwaniem pozostaje jednak infrastruktura graniczna, regulacje unijne oraz niepewność polityczna, które mogą spowolnić dalszy rozwój tych relacji. Jeśli jednak procesy integracyjne będą postępować, Polska może stać się jednym z głównych centrów dla odbudowującej się Ukrainy.

Źródło: Departament Badań i Analiz BGK, Wpływ imigrantów z Ukrainy na polską gospodarkę, marzec 2025 r.