Artykuł

Lokalny komponent jako klucz do sukcesu w Kazachstanie

14.04.2025

Polskie firmy planujące wejście na rynek kazachstański często stają przed wyborem: eksportować gotowe produkty czy zainwestować w lokalną produkcję? Klucz do odpowiedzi tkwi w zrozumieniu „lokalnego komponentu” – podstawowego elementu regulacji w Kazachstanie, który wspierają krajowy przemysł i otwierają drzwi do lukratywnych kontraktów. Włączenie lokalnego wkładu w strategię biznesową to nie tylko sposób na spełnienie wymogów prawnych, ale także szansa na zwiększenie konkurencyjności i optymalizację kosztów.

Co to jest lokalny komponent?

W Kazachstanie lokalny komponent to nic innego jak udział tamtejszych surowców, pracy czy procesów produkcyjnych w końcowym produkcie. Nie chodzi tylko o to, by coś miało metkę „Made in Kazakhstan” – to element strategii państwa, które od lat stawia na rozwój własnego przemysłu i zmniejszenie zależności od importu. Raport Doing Business in Kazakhstan jasno pokazuje, że firmy, które włączają lokalny wkład, dostają zielone światło w przetargach publicznych, kontraktach naftowo-gazowych czy dużych projektach infrastrukturalnych. To one mogą liczyć na ulgi podatkowe, zwolnienia z ceł czy wsparcie finansowe od rządu.

Kazachstan wprowadził te zasady m.in. przez Kodeks Przedsiębiorczości z 2015 roku. W takich sektorach jak energetyka, budownictwo, farmacja czy rolnictwo lokalny komponent jest często warunkiem koniecznym, by w ogóle stanąć do rywalizacji. Na przykład w branży naftowo-gazowej firmy wydobywcze muszą w przetargach faworyzować lokalnych dostawców – tak mówi prawo o zakupach publicznych. Oznacza to, że produkt w pełni importowany może po prostu nie mieć szans.

Brak lokalnego komponentu to ryzyko?

Dla przedsiębiorcy z Polski, który chce sprzedawać w Kazachstanie np. maszyny, części przemysłowe czy produkty spożywcze, brak lokalnego komponentu to ryzyko. Po pierwsze, towary sprowadzane z zagranicy mogą być droższe przez cła (średnio 6,5 proc. po wejściu Kazachstanu do WTO w 2015 r.) i VAT. Po drugie, w przetargach publicznych czy sektorowych stosuje się system punktowy – im więcej lokalnego wkładu, tym lepsza ocena oferty. Bez tego trudno przebić się przez konkurencję, zwłaszcza jeśli miejscowe firmy już korzystają z preferencji.

Ale jest też dobra wiadomość: włączenie lokalnego komponentu nie wymaga od razu budowy fabryki w stepie. Polskie firmy mają kilka opcji, które mogą dopasować do swoich możliwości:

• montaż na miejscu – współpraca z lokalnym zakładem, który dokona końcowego składania produktu, pozwoli uznać go za „lokalny”;
• partnerstwo z Kazachami – założenie joint venture z tamtejszym producentem to sposób na połączenie polskiej technologii z lokalnym know-how;
• pakowanie lub etykietowanie – szczególnie ważne w takich branżach jak żywność czy farmacja, gdzie lokalne opakowanie może zrobić różnicę;
• dostarczanie komponentów – wysyłanie części z Polski do dalszej obróbki w Kazachstanie to prosty sposób na zwiększenie lokalnego udziału.

Tego typu kroki nie tylko spełniają wymagania prawne, ale też pomagają lepiej zrozumieć rynek i szybciej reagować na jego potrzeby – od zmian w przepisach po preferencje klientów.

Gdzie lokalny komponent ma największe znaczenie?

Nie każdy sektor w Kazachstanie wymaga lokalnego komponentu w tym samym stopniu, ale w kilku branżach jest to absolutna podstawa:

1. Nafta i gaz: To wciąż filar gospodarki Kazachstanu. Firmy wydobywcze muszą wybierać lokalnych dostawców w przetargach na sprzęt, usługi czy prace budowlane. Dla polskiej firmy dostarczającej np. rury czy pompy oznacza to konieczność współpracy z miejscowym partnerem.
2. Farmacja: Jeśli chcesz sprzedawać leki, musisz je zarejestrować na poziomie Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej. Lokalne pakowanie czy produkcja to często warunek, by dostać się na półki aptek.
3. Budownictwo: Projekty rządowe, jak drogi czy budynki użyteczności publicznej, premiują firmy, które używają lokalnych materiałów lub podwykonawców. Licencje na działalność budowlaną też są łatwiejsze do zdobycia, jeśli działasz lokalnie.
4. Energetyka odnawialna: Wiatraki, panele słoneczne czy magazyny energii to przyszłość Kazachstanu. Projekty w tym sektorze nagradzają firmy, które produkują komponenty na miejscu.

Jak się to liczy? Najczęściej lokalny komponent to procent wartości produktu, który pochodzi z Kazachstanu – od kosztów pracy po surowce. W przetargach rządowych czy sektorowych firmy muszą przedstawić dokładne wyliczenia, np. umowy z lokalnymi dostawcami czy certyfikaty.

Jak Kazachstan wspiera inwestorów?

Kazachstan wie, że zagraniczne firmy to zastrzyk kapitału i technologii, więc oferuje sporo zachęt, by ułatwić start. Z raportu Baker McKenzie wynika, że polskie przedsiębiorstwa mogą skorzystać z:

• zwolnień celnych i podatkowych: Dla zwykłych projektów inwestycyjnych (np. montażu czy pakowania) można dostać zwolnienie z ceł i VAT na import komponentów na 5 lat. Do tego dochodzą granty rzeczowe – ziemia, maszyny czy budynki – nawet do 30 proc. wartości inwestycji.
• ulgi dla dużych graczy: Jeśli Twoja firma planuje większe inwestycje, np. nową fabrykę za min. 15 mln USD albo modernizację zakładu za 37 mln USD, możesz liczyć na zwolnienie z podatku CIT (do 10 lat), podatków od nieruchomości (do 8 lat) i stabilność przepisów podatkowych.
• specjalne strefy ekonomiczne (SSE): W takich miejscach jak Ałmaty, Astana czy port Aktau firmy dostają gotową infrastrukturę, niższe podatki i zwolnienie z ceł nawet na 15 lat. To idealne miejsca na start produkcji, np. elektroniki, chemii czy żywności.
• dodatkowe bonusy: Przyspieszona amortyzacja podatkowa, dotacje do oprocentowania kredytów czy gwarancje rządowe na pożyczki to narzędzia, które obniżają koszty inwestycji.

Specjalne strefy ekonomiczne to prawdziwa perełka dla przedsiębiorców. Wyobraź sobie zakład w SSE w Ałmatach: masz dostęp do dróg, prądu, a do tego nie płacisz ceł na maszyny i możesz zatrudniać zagranicznych specjalistów bez większych przeszkód. To szczególnie ważne dla firm z Polski, które chcą przenieść część produkcji, ale nie mają jeszcze doświadczenia na rynku.

Jak się do tego zabrać?

Wejście na kazachstański rynek z lokalnym komponentem wymaga planu, ale nie jest tak skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. Oto kilka kroków, które mogą pomóc:

1. Zbadaj grunt: Sprawdź, w jakich przetargach czy projektach Twój produkt ma szansę. Na przykład, jeśli produkujesz sprzęt dla energetyki, zerknij na wymagania dla odnawialnych źródeł energii – tam lokalny komponent daje przewagę.
2. Znajdź partnera: Lokalny producent, dystrybutor czy nawet mały zakład montażowy może być Twoim biletem wstępu. Współpraca z Kazachami to nie tylko wymóg, ale też sposób na lepsze zrozumienie rynku.
3. Postaw na SSE: Jeśli myślisz o produkcji, specjalne strefy ekonomiczne to miejsce, gdzie dostaniesz najwięcej wsparcia. Warto skontaktować się z ich administracją, by poznać szczegóły.
4. Skompletuj dokumenty: Umowy z dostawcami, certyfikaty, wyliczenia kosztów – to wszystko musisz mieć, by udowodnić lokalny komponent. Dobry prawnik z doświadczeniem w Kazachstanie oszczędzi Ci sporo czasu.
5. Skorzystaj z pomocy: Polsko-Kazachstańska Izba Handlowa czy biuro PAIH w Ałmatach to miejsca, gdzie zdobędziesz przydatne kontakty i praktyczne porady.
6. Śledź przepisy: Kazachstan zmienia prawo dość dynamicznie – od podatków po ochronę środowiska. Aby uniknąć niespodzianek, dobrze być na bieżąco.

Dlaczego warto?

Kazachstan to 20 milionów potencjalnych klientów, ale też brama do Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej. Lokalny komponent to nie tylko sposób na spełnienie wymogów, lecz również szansa na większe zyski. To inwestycja, która procentuje – od niższych kosztów po dostęp do dużych kontraktów.

Kazachstan mówi zagranicznym firmom: „Nie tylko sprzedawajcie, ale i twórzcie z nami”. Dla polskich przedsiębiorców to zaproszenie, by działać sprytnie – łączyć swoje doświadczenie z lokalnymi możliwościami. Z dobrym planem i odrobiną elastyczności można tu zbudować coś naprawdę dużego.

Źródło: Baker McKenzie, „Doing Business in Kazakhstan 2025”