Panama: pomost między kontynentami

Panama to niewielki kraj w Ameryce Środkowej, który stanowi ekonomiczny pomost między dwoma kontynentami: Ameryką Północną i Południową. Charakteryzuje się dynamiczną i rozwijającą się gospodarką, której istotnymi filarami są usługi finansowe, turystyka i logistyka. Działalność w Panamie stanowi bramę do potencjalnej ekspansji na inne rynki państw regionu.

Państwo to jest drugim, po Hong Kongu, największym centrum handlowym i bankowym na świecie. Charakteryzuje się dynamicznie rozwijającą się gospodarką, opartą na usługach finansowych, handlu i turystyce. Historia Panamy jest związana z jej strategicznym położeniem, a kraj ten odgrywa kluczową rolę jako ważny ośrodek handlowy oraz przepływu towarów i ludzi między Ameryką Północną i Południową.

Ogólne informacje (2022)

• Powierzchnia: 75, 517 km²
• Populacja: 4,408,581
• Siła robocza: 2,148,792
• PKB: 173,17 mld USD
• PKB per capita: 17,357 USD
• Wzrost PKB: 10.8%
• Wzrost PKB per capita: 9.4%
• Wskaźnik inflacji: 2.86%

Gospodarka Panamy

Gospodarka Panamy opiera się na rozwiniętym sektorze usług, szczególnie związanym z zarządzaniem Strefą Kanału Panamskiego, strefami wolnocłowymi (zwłaszcza w Colón), logistyką, transportem morskim, bankowością, ubezpieczeniami i turystyką. To kraj uważany za otwarty, dynamiczny i stabilny ekonomicznie. Panama zajmuje wysoką pozycję w międzynarodowych rankingach dotyczących wolności gospodarczej, a prowadzenie działalności gospodarczej jest ogólnie postrzegane jako mało ryzykowne. Rząd Panamy zachęca do uczestnictwa firm zagranicznych w lokalnej gospodarce, a proces zakładania firm lub filii jest stosunkowo prosty.

Zagraniczne inwestycje w Panamie skupiają się przede wszystkim na projektach z dziedziny usług, infrastruktury, energii i sektora finansowego. Istotną rolę odgrywają tu strefy wolnocłowe. W ostatnich latach rząd wprowadził znaczące zmiany w ustawodawstwie, dążąc do usprawnienia funkcjonowania rynku, uproszczenia procedur i eliminacji barier celnych. Warto jednak zaznaczyć, że w 18 lutego 2020 roku Panama ponownie została umieszczona na „czarnej liście” Unii Europejskiej z powodu stosowania niezgodnych z normami międzynarodowymi praktyk podatkowych w zakresie opodatkowania dochodów osób fizycznych.

Struktura gospodarki panamskiej wyglądała w 2021 r. następująco:

• Usługi 66,01%
• Przemysł 27,68%
• Przetwórstwo przemysłowe 5,41%
• Rolnictwo 2,60%

Kanał Panamski

Kanał Panamski stanowi jeden z najważniejszych szlaków wodnych na świecie, łącząc Atlantyk z Pacyfikiem. Ten monumentalny system stanowi istotny element globalnej infrastruktury transportowej i handlowej. Kanał został otwarty dla żeglugi w 1914 roku i od tego czasu umożliwia skrócenie trasy między wschodnim wybrzeżem Stanów Zjednoczonych a zachodnimi obszarami Azji o ponad 12 000 kilometrów.

Kanał Panamski składa się z trzech głównych komponentów: samego kanału, systemu śluz oraz jeziora Gatun. Dzięki systemowi śluz, które pozwalają na podnoszenie i opuszczanie statków, oraz jezioru Gatun, które reguluje poziom wody, kanał umożliwia przewożenie statków różnych rozmiarów i typów. Dzięki temu system odgrywa kluczową rolę w międzynarodowej wymianie handlowej, umożliwiając transport towarów pomiędzy dwoma oceanami i przyczyniając się do rozwoju globalnej gospodarki.

Aktywność handlowa Polski z Panamą

W 2022 r. wartość eksportu z Polski do Panamy wyniosła 90 mln EUR. Jest to wynik nieco niższy od tego z 2021 r., gdy wartość eksportu wyniosła 93 mln EUR.

W zeszłym roku wartość importu z Panamy do Polski wyniosła 74 mln EUR. Liczba ta jest wyższa niż w roku poprzednim, kiedy wyniosła 66 mln EUR.

Do najczęściej eksportowanych grup towarowych z Polski do Panamy należą:

• Statki, łodzie oraz konstrukcje pływające
• Kauczuk i artykuły z kauczuku
• Przyrządy i aparatura, optyczne, fotograficzne, kinematograficzne, pomiarowe, kontrolne, precyzyjne, medyczne lub chirurgiczne; ich części i akcesoria
• Artykuły z żeliwa lub stali
• Tworzywa sztuczne i artykuły z nich

Uwaga: Najczęściej eksportowane towary są liczone na podstawie średniej eksportu z ostatnich 5 lat.

Do najczęściej importowanych grup towarowych z Panamy do Polski należą:

• Statki, łodzie oraz konstrukcje pływające
• Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów
• Skóry i skórki surowe (inne niż skóry futerkowe) oraz skóry wyprawione
• Napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet
• Maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części; rejestratory i odtwarzacze dźwięku, rejestratory i odtwarzacze obrazu i dźwięku oraz części i akcesoria do tych artykułów

Uwaga: Najczęściej importowane towary są liczone na podstawie średniej eksportu z ostatnich 5 lat.

Rynek panamski

Panama to stosunkowo mały rynek, zdominowany przez usługi. Panamski przemysł nie jest zbyt zaawansowany technologicznie, a sam kraj jest w dużej mierze uzależnione od importu. Za 80% wartości eksportu państwa odpowiada miedź. Znajdują się tutaj dziewiąte na świecie największe złoża tego surowca i największa kopalnia odkrywkowa miedzi w regionie.

Uzależnienie od importu sprawiło, że między krajami regionu Ameryki Środkowej (w tym Panamą) podpisano umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską, której komponent gospodarczy jest wdrażany od 2013 r. Oznacza to, że większość ceł, głównie na produkty przemysłowe, została całkowicie zniesiona i również stopniowo znoszone są cła na produkty spożywcze. Jako Polska jesteśmy więc w preferencyjnej sytuacji jeśli chodzi o eksport do Panamy i ogólnie na rynki Ameryki Centralnej.

Procedury eksportowe w Panamie nie należą do najprostszych. W przypadku importu wszelkich produktów, które są przeznaczone do konsumpcji, mowa tu zarówno o żywności, farmaceutykach, ale też kosmetykach – każdy tego typu produkt musi uzyskać osobny certyfikat. Musi zostać zarejestrowany do obrotu na rynku przez lokalne władze, głównie jest to ministerstwo zdrowia, czasem ministerstwo rolnictwa lub handlu.

Instytucja w Panamie, będąca odpowiednikiem polskiego Głównego Instytutu Weterynarii, została zrestrukturyzowana dwa lata temu i wciąż nie do końca sprawnie działa. Z tego powodu proces rejestracji nowych firm może się przedłużać. Podobnie wygląda sytuacja z odnawianiem uzyskanych już pozwoleń. Problemy w działalności tej instytucji wpływają także na kłopoty z wprowadzaniem nowych produktów mlecznych bądź mięsnych na rynek Panamy. Obecnie istnieją na rynku panamskim cztery firmy polskie, które takie uprawnienia posiadają: jest to trzech eksporterów produktów mlecznych i jeden produktów mięsnych.

W 2019 r. na Polskę został nałożony zakaz eksportu wieprzowiny z uwagi na ASF i sprawa ta jest wciąż w toku.

Perspektywiczne branże

W Panamie prężnie rozwija się budownictwo. Wdrażane są ogromne projekty infrastrukturalne, bardzo dużo inwestuje się w rozwój infrastruktury. Co za tym idzie, napędza to sektor budowlany. Oznacza to, że w kraju funkcjonuje zapotrzebowanie na wszelkiego typu sprzęty, maszyny, maszyny ciężkie do budowy. Panama sama nie produkuje tego typu towarów, ponieważ nie posiada odpowiednich technologii.

Inną, perspektywiczną z punktu widzenia polskich eksporterów, branżą jest przetwórstwo produktów spożywczych. W Panamie produkuje się przede wszystkim podstawowe produkty spożywcze, takie jak nabiał, ryż, cukier, kawę, alkohol. Cała pozostała część żywności, zwłaszcza wysoko przetworzonej, jest importowana. Panama przewiduje dużo ułatwień dla firm, które nie tylko chcą eksportować do Panamy, ale które chcą przenieść tutaj część swojej produkcji, przynosząc na rynek swoje know how.

Możliwości eksportowe dla polskich firm rysują się także w zakresie robót publicznych, logistyki (budowa magazynów, składów itp.), towarów konsumpcyjnych, farmaceutyków, urządzeń medycznych, pojazdów samochodowych, energetyki i technologii przemysłowej.

Jak wejść na rynek?

Swoją przygodę z rynkiem panamskim zdecydowanie należy zacząć od bezpośrednich kontaktów, najlepiej nawiązanych porzez targi. Ambasada RP uczestniczy w targach w Panamie i reprezentuje na nich firmy, które przesłały jej swoje katalogi. Zainteresowanie targami jest w kraju bardzo duże. Do Panamy przyjeżdżają ludzie z całego regionu Ameryki Północnej i Południowej. Możliwość pozyskania nowych kontaktów jest ogromna. Jest to najbardziej efektywny sposób, aby umówić konkretne spotkanie B2B z potencjalnymi partnerami.

Ambasada RP pomaga w wytypowaniu głównych sieci dystrybucyjnych, potencjalnych importerów. Jak zostało to podkreślone wyżej, kontakty bezpośrednie są kluczowe przy próbie wejścia na rynek panamski. Sama wymiana mailowa będzie niewystarczająca. W Panamie odpowiadanie na maile nie jest regułą, co wynika z różnic kulturowych.

Więcej informacji o Panamie znajdziesz na stronie ProPanama oraz w zakładce Kierunki eksportu.

Poniżej możesz zapoznać się z raportem wydanym przez organizację ProPanama, opisującym ten kraj pokrótce w jezyku angielskim.

Źródło: Bank Światowy, Export Intelligence, webinarium PAIH ” Panama: brama do ekspansji na rynki Ameryki Centralnej i Karaibów”, materiał MRiT „Stosunki gospodarcze z Panamą”.