Relacje polsko – węgierskie

„Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli i do szklanki”, krótka rymowanka funkcjonuje obecnie zarówno w języku polskim, jak i węgierskim i jest odzwierciedleniem zażyłej przyjaźni obu narodów.

Pierwotny tekst brzmiał „Węgier, Polak dwa bratanki i do konia i do szklani. Oba zuchy, oba żwawi, niech im Pan Bóg błogosławi” i świadczył o głębokim przekonaniu Polaków, że węgierskie i polskie charaktery narodowe są niezwykle do siebie podobne.

Czy współcześnie bliskość obu narodów ma swoje odzwierciedlenie także w intensywnej współpracy na płaszczyźnie gospodarczej?

13 października 2020 roku rozpoczęła swoją działalność pierwsza po 1939 roku Polsko-Węgierska Izba Gospodarcza z siedzibą w  obu stolicach,  Warszawie i Budapeszcie. Nadrzędnym jej celem jest intensyfikacja dotychczasowej wymiany gospodarczej, organizowanie wydarzeń ekonomicznych i spotkań biznesowych mających na celu, poprzez rozpowszechnianie informacji rynkowych i finansowo-ekonomicznych, promocję wymiany handlowej obu krajów.

Było to przypieczętowanie doskonale działającej współpracy gospodarczej między oboma krajami, bowiem dwustronna wymiana handlowa pomiędzy Polską i Węgrami w roku 2019 osiągnęła najwyższy poziom 10.4 miliarda euro. Polska była 4. największym eksporterem na Węgry i 2. największym dostawcą żywności.

Polsko-węgierska wymiana handlowa towarów

W 2022 roku wymiana handlowa towarów z Węgrami pobiła kolejny rekord, osiągając poziom 13 994,7 mln EUR i zaliczyła wzrost aż o ponad 22% w porównaniu z rokiem poprzednim

Wymiana handlowa między krajami w 2021 roku wyniosła 11 452,7 mln EUR i była wyższa o 17% w stosunku do roku 2020.

Polskie towary eksportowane na Węgry

W 2022 roku eksport na Węgry wyniósł 8 819 mln EUR i stanowił 2,57% globalnego polskiego eksportu.

W 2021 roku Węgry były dla Polski na 12 miejscu wśród partnerów eksportowych, stanowiły  2,5% globalnego polskiego eksportu i 3,3% eksportu do krajów UE.

Najważniejsze grupy towarowe to:

• Wyroby przemysłu elektromaszynowego
• Wyroby metalurgiczne
• Wyroby przemysłu chemicznego
• Wyroby przemysłu rolno spożywczego

Główne towary to: części i akcesoria samochodowe, drut miedziany, aparatura odbiorcza dla telewizji, monitory, projektory wideo, części do silników spalinowych, akumulatory elektryczne wraz z separatorami, wyroby z metali nieszlachetnych meble, pościel, materace, wyroby tytoniowe, alkoholowe, tworzywa sztuczne i wyroby z kauczuku.

Towary importowane z Węgier do Polski

W roku 2022 eksport Węgier do Polski stanowił kwotę  5 072 mln EUR i wzrósł z poziomu 4 402 mln EUR w 2021 roku.

Saldo wymiany handlowej jest korzystne dla Polski i wzrosło z poziomu 2 787 mln EUR w 2021 roku do 3 748 mln EUR w 2022.

Główne towary importowe z Węgier to: maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części, tworzywa sztuczne i artykuły z nich, maszyny, urządzenia mechaniczne, pojazdy inne niż tabor kolejowy lub tramwajowy oraz ich części i akcesoria, produkty farmaceutyczne, stal i żelazo, chemikalia organiczne, papier i tektura; artykuły z masy papierniczej, pozostałe produkty przemysłu chemicznego, guma i artykuły z niej.

Uwaga: Najczęściej importowane towary są liczone na podstawie średniej importu z ostatnich 5 lat.

Źródło: GUS

Polsko-węgierska wymiana handlowa usług

W 2022 roku wymiana handlowa usług z Węgrami była na poziomie 1 085,9 mln EUR i była  wyższa o 259,9 mln EUR w stosunku do 2021 roku.

Saldo dla Polski było dodatnie i wyniosło 189,1 mln EUR w 2022 roku i było wyższe o 68,8 mln EUR niż w roku 2021.

Polskie usługi eksportowane na Węgry w 2022 roku to głownie: Pozostałe usługi biznesowe (udział 37,27%); Usługi transportowe (udział 30,1%); Uszlachetnianie; Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne; Podróże zagraniczne; Naprawy; Opłaty z tytułu własności intelektualnej; Usługi kulturalne i rekreacyjne; Usługi finansowe i Usługi budowlane.

Uwaga: Najczęściej eksportowane usługi są liczone na podstawie średniej eksportu z ostatnich 5 lat. Dane dostępne jedynie dla krajów Unii Europejskiej.

Źródło: Eurostat, International Trade in Services.

Węgierskie usługi importowane przez Polskę to głównie: Usługi transportowe (udział 36,21%); Pozostałe usługi biznesowe (udział 35,63%); Podróże zagraniczne (udział 14,42%); Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne; Naprawy; Opłaty z tytułu własności intelektualnej.

Wymiana towarowa pomiędzy krajami odbywa się głównie transportem samochodowym.

Uwaga: Najczęściej importowane usługi są liczone na podstawie średniej importu z ostatnich 5 lat. Dane dostępne jedynie dla krajów Unii Europejskiej.

Źródło: Eurostat, International Trade in Services

Liczba polskich eksporterów na Węgry w roku 2020 wynosiła 5444 i wzrosła w stosunku do roku poprzedniego o 186 firm. Najwięcej wśród nich było firm zatrudniających od 50 do 249 pracowników (2035), a najmniej firm zatrudniających poniżej 10 osób (688). Największą wartość eksportu (3 378 608,91 EUR) osiągnęły jednak firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników.

Liczba polskich importerów z Węgier w roku 2020 wyniosła 2486 i była większa o 112 w porównaniu z rokiem poprzednim. Podobnie jak w przypadku eksporterów, najwięcej wśród importerów było firm zatrudniających od 50 do 249 pracowników (822), a najmniej firm zatrudniających poniżej 10 pracowników. Największą wartość importu osiągnęły firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników (1 814 842,71 EUR).

Polsko-węgierska współpraca inwestycyjna

W 2021 Węgry były na 8. miejscu odbiorców naszych inwestycji, których skumulowana wartość wyniosła 995,8 mln EUR (4,2% udziału). Polska inwestuje na Węgrzech głównie w sektor spożywczy, IT i produkcji przemysłowej. Do największych polskich inwestorów należą:

• Grupa Maspex Wadowice (właściciel marek Olympos, Aspenta,Plussz)
• TZMO S.A. (centrum logistyczno-dystrybucyjne w Egerszalok)
• Grupa ABC Data i Europejskie Centrum Odszkodowań, firmy z branży IT posiadające swoje oddziały na Węgrzech i centrum logistyczne związane z ekspansją na kraje sąsiadujące
• Tatuum, LPP, CCC – polskie sieci z branży odzieżowej
• SM Mlekovita, Grupa Mokate – braża spożywcza
• Alumetal S.A., która w 2016 otworzyła swój zakład w miejscowości Komarom na granicy ze Słowacją
• Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka – właściciel 80% udziałów spółki Poli-Farbe Vegyipari Kft.
• Luma Automation, która przejęła spółkę Iron-Tech z Szigetvar.
• Grupa Medorf z Łodzi; PESA Bydgoszcz; Rafako S.A.

Do 2025 roku dużą fabrykę w Szerencs na Węgrzech ma wybudować Selena FM z Masterplast Nyilvánosan Működő Részvénytársaság i w ramach tej współpracy, którą ma zrealizować spółka Pimco Kft, obie strony mają posiadać po 50% udziałów w kapitale zakładowym (produkcji wełny szklanej).

Węgierskie inwestycje skumulowane w 2021 roku wyniosły 1 268,2 mln EUR (Polska była 22. odbiorcą z 0,5% udziałem węgierskich inwestycji). W 2020 roku funkcjonowały w Polsce 123 firmy z udziałem kapitału węgierskiego, z czego ponad połowę stanowiły małe, zatrudniające do 9 osób. Węgry swoje inwestycje lokuję przede wszystkim w przetwórstwie przemysłowym, obsłudze rynku nieruchomości, a także handlu i naprawach samochodowych.

Dane GUS

Kultura biznesu

Najważniejsze uwarunkowania

Węgierska kultura biznesu jest mocno zbliżona do polskiej. Węgrzy zdecydowanie preferują spotkania bezpośrednie. Dobrą metodą na rozpoczęcie kontaktów biznesowych jest jednak kontakt mailowy. Preferowany jest język niemiecki lub angielski, ale mile widziane jest zaangażowanie przez polską stronę tłumacza języka węgierskiego.

Powitania

Węgrzy witają się uściskiem dłoni. W kontaktach z kobietami czekają, aż kobieta pierwsza ją wyciągnie, przy uścisku pochylają głowę. Nie zapomnij o wizytówce. Węgrzy chętnie wymieniają się nimi i przywiązują dużą wagę do wymienionych na niej tytułach zawodowych. Pytając o osobę, pamiętaj, żeby wymienić nazwisko przed imieniem i mile widziane jest użycie tytułu.

Terminy spotkań

Najlepiej od poniedziałku do czwartku, w godzinach 10-11 lub 14-15. Niechętnie w piątkowe popołudnia i zdecydowanie nie planuj spotkań w soboty i niedziele.

Przyjęcia oficjalne i towarzyskie

Węgrzy chętnie budują wzajemne relacje podczas posiłków. Są znani, podobnie jak Polacy, ze swej gościnności, dlatego pozwól Węgrowi zapłacić rachunek. W czasie takiego spotkania raczej nie poruszaj spraw biznesowych. Jeśli podpiszesz kontrakt, rozważ wydanie cocktail party w jakimś prestiżowym miejscu.

Ubiór

Zarówno w biznesie, jak i na oficjalnych obiadach obowiązuje tradycyjny ciemny garnitur dla panów i kostium lub sukienka dla pań. Sportowy casual będziesz mógł założyć podczas spotkań najlepiej weekendowych na etapie bliższej i już dłuższej znajomości.

Rozmowy i zachowania negocjacyjne

Prezentacja oferty powinna być dobrze przygotowana i mile widziane będzie przetłumaczenie jej również na język węgierski. Etap negocjacji może być poprzedzony dość długą pogawędką, dlatego wykaż się cierpliwością i spokojem. Węgrzy w rozmowach lubią się wykazywać dużą pewnością siebie i sprawiać wrażenie wyluzowanych. Negocjacje mogą zabrać dużo czasu i pamiętaj, że ważna jest tylko podpisana umowa, bowiem Węgrzy lubią zbaczać z tematu i nawiązywać do rodziny, kuchni, wina, muzyki itp.

Gestykulacja

Węgrzy utrzymują relatywnie dość bliski dystans (ok. 30-40 cm), ale mimo dużej otwartości i faktu, że są narodem dość ekspresyjnym, w biznesie gestykulacja jest ograniczona. Nie lubią także, jeśli druga strona podnosi głos. Kontakty i uściski zostawione są tylko dla bliskich i dobrze znanych, czy dłużej współpracujących z nimi osób. Pamiętaj, że często pokazywany przez Polaków kciuk uniesiony w górę jako znak OK, jest przez Węgrów odbierany jako nieprzyzwoity.

Wręczanie upominków

Na Węgrzech mile widziane jest wręczanie upominków. Możesz je ofiarować już przy pierwszym spotkaniu. Na kanwie biznesowej może to być np. drobiazg związany z twoim krajem. Składając wizytę domową, weź ze sobą dobrą bombonierkę, albo dobry, zachodni, najlepiej mocniejszy alkohol. Nie popełnij faux pas przynosząc wino, ponieważ Węgrzy są dumni ze swoich i byłoby to źle odebrane. Zaraz po otrzymaniu Węgier otwiera upominek i oczywiście się nim zachwyca.

Żródła: Ministerstwo Rozwoju i Technologii, PAIH, Export Intelligence, „Etykieta biznesu w kontaktach międzynarodowych” Jerzy Schroeder

Więcej informacji o Węgrzech znajdziesz w dziale Kierunki eksportu oraz w artykule Węgry: charakterystyka rynku