Sektor transportowy w Kazachstanie

W ostatnich latach sektor transportowy w Kazachstanie rozwija się dynamicznie i staje się ważnym ogniwem w logistyce międzynarodowej. Dla polskich przedsiębiorców, planujących ekspansję na rynki Azji Środkowej, zrozumienie specyfiki, wyzwań oraz możliwości tego sektora może być jedną z ważniejszych składowych sukcesu ich przedsięwzięć.

Inwestycje w sektor transportowy w Kazachstanie o wartości 35 miliardów dolarów w ciągu ostatnich 15 lat przyczyniły się do znaczącego wzrostu całkowitego wolumenu tranzytu ładunków, który w 2022 roku osiągnął poziom 26,8 miliona ton.

Transport samochodowy

Transport samochodowy, ze względu na swoją elastyczność i szybkość, stanowi kluczowy element w logistyce międzynarodowej, zwłaszcza w kontekście wymiany handlowej pomiędzy Polską a Kazachstanem. Ta forma transportu oferuje możliwość dostosowania do indywidualnych potrzeb klientów, umożliwiając realizację dostaw „od drzwi do drzwi”, co jest szczególnie istotne dla przedsiębiorstw szukających efektywnych i elastycznych rozwiązań logistycznych.

Wyzwania na trasie Polska-Kazachstan są różnorodne i obejmują zarówno aspekty geograficzne, jak i regulacyjne. Przejazd przez kilka państw wymaga od przewoźników znajomości przepisów celnych, a także umiejętności adaptacji do dynamicznie zmieniających się warunków drogowych i pogodowych.

Najszybszy czas dostawy gwarantuje szlak przez Białoruś i Rosję, ale wiąże się z koniecznością przestrzegania szczególnych wymogów regulacyjnych tych krajów.

Kolejną opcją jest trasowanie przez Europę, Turcję, Gruzję, Azerbejdżan, Iran, Turkmenistan i Uzbekistan, co pozwala na uniknięcie potencjalnych przeszkód politycznych i regulacyjnych, ale może wydłużyć czas dostawy i zwiększyć koszty. Jest to jednak trasa, która pozwala na większą niezależność od zmian politycznych i regulacyjnych, co w niektórych przypadkach może być kluczowe dla ciągłości dostaw.

Z kolei opcja tranzytu przez Europę, Turcję, Gruzję, Azerbejdżan i promem przez Morze Kaspijskie zapewnia dostawy „od drzwi do drzwi” z minimalnym ryzykiem, łącząc efektywność transportu lądowego z możliwościami transportu morskiego. Taka kombinacja może oferować optymalny balans pomiędzy czasem, kosztami a ryzykiem.

Wybór odpowiedniej ścieżki transportowej może znacząco wpłynąć na sukces operacji logistycznych i handlowych, a tym samym na pozycję konkurencyjną firmy na rynku kazachstańskim. Adaptacja do dynamicznie zmieniającego się otoczenia biznesowego, a także bieżąca analiza warunków regulacyjnych i politycznych na trasie, będą miały kluczowe znaczenie dla zapewnienia ciągłości i efektywności dostaw.

Transport kolejowy

Transport kolejowy, jako jeden z filarów eurazjatyckiego korytarza logistycznego, odgrywa kluczową rolę w wymianie handlowej między Polską a Kazachstanem. Kolej – dzięki możliwości przewożenia dużych ilości towarów na długie dystanse w sposób efektywny kosztowo i przyjazny dla środowiska – stanowi atrakcyjną alternatywę dla innych form transportu, szczególnie w kontekście rosnącej świadomości ekologicznej oraz dążenia do optymalizacji łańcuchów dostaw.

Jednym z kluczowych atutów transportu kolejowego jest jego niezawodność i mniejsza podatność na zmienne warunki atmosferyczne w porównaniu do transportu drogowego. W kontekście trasy Polska-Kazachstan, przewozy kolejowe mogą przebiegać przez różne kraje, co otwiera przedsiębiorstwom dostęp do nowych rynków zbytu.

Kolejowe przewozy kontenerowe stanowią kolejny ważny segment, oferujący transport bez przeładunków bezpośrednio do miejsca odbioru. Ta forma transportu jest wygodna dla cięższych ładunków, może obsługiwać przesyłki do 25 ton, co czyni ją idealnym rozwiązaniem dla szerokiej gamy towarów, od surowców po wyroby gotowe. Dodatkowo, opłaty na stacji odbioru i procedury celne leżą po stronie odbiorcy, co może ułatwić logistykę i planowanie kosztów.

Wyzwania dla transportu kolejowego na trasie Polska-Kazachstan obejmują konieczność dostosowania się do różnych szerokości torów oraz przepisów celnych i bezpieczeństwa. Z tego powodu współpraca międzynarodowa i ciągłe dialogi pomiędzy krajami uczestniczącymi w korytarzach transportowych są kluczowe dla usprawnienia i harmonizacji procesów przewozowych.

Perspektywy rozwoju transportu kolejowego są obiecujące, zwłaszcza w świetle takich inicjatyw jak Nowy Jedwabny Szlak, które dążą do zwiększenia przepustowości i efektywności transkontynentalnych przewozów kolejowych. Inwestycje w modernizację infrastruktury kolejowej, rozwój intermodalności oraz wdrożenie nowoczesnych technologii informatycznych mogą znacząco przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności tej formy transportu dla przedsiębiorstw poszukujących efektywnych rozwiązań logistycznych na trasie łączącej Polskę z Kazachstanem.

Dla polskich przedsiębiorców planujących rozszerzenie swojej działalności na rynki azjatyckie, transport kolejowy oferuje nie tylko konkurencyjne ceny i większą pojemność ładunkową, ale również stanowi odpowiedź na rosnące oczekiwania dotyczące zrównoważonego rozwoju i redukcji śladu węglowego w łańcuchach dostaw.

Transport lotniczy

Transport lotniczy w Kazachstanie jest dynamicznie rozwijającym się sektorem, wspieranym przez rządowe inwestycje i międzynarodową współpracę. Rząd Kazachstanu wdraża znaczące inwestycje w rozwój infrastruktury lotniczej, które mają na celu modernizację istniejących lotnisk oraz rozbudowę zdolności przeładunkowych terminali.

Kazachstan dysponuje siecią lotnisk międzynarodowych i krajowych, które obsługują ruch pasażerski oraz cargo. Głównymi węzłami są lotniska w Astanie (Astana International Airport) i Ałmaty (Almaty International Airport), które stanowią centrum dla międzynarodowych i krajowych połączeń lotniczych.

Jak informuje „Astana Times”, Międzynarodowy Port Lotniczy Ałmaty ma doskonały potencjał w zakresie transportu towarowego, gdzie budowany jest nowy terminal przy wsparciu finansowym w wysokości 372,2 mln dolarów ze strony Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC) i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR). Narodowy przewoźnik Air Astana kupi w 2024 r. dwa frachtowce. Rząd jest zdeterminowany, aby Kazachstan stał się węzłem cargo lotniczego między Chinami a Europą.

Transport lotniczy, mimo że stanowi najkosztowniejszą opcję, odgrywa niezastąpioną rolę w przypadku przesyłek wymagających szybkiej dostawy lub transportu towarów o wysokiej wartości. Jego znaczenie wzrasta zwłaszcza w kontekście pilnych dostaw, delikatnych ładunków oraz towarów o krótkim terminie przydatności, dla których czas jest kluczowym czynnikiem. W relacji Polska-Kazachstan transport lotniczy oferuje jedyną drogę dla przewozu towarów na karnecie ATA, co jest niezwykle istotne dla przedsiębiorców realizujących projekty tymczasowe lub uczestniczących w targach i wystawach.

Rozwój infrastruktury i transport multimodalny

Rozbudowa sieci kolejowej, modernizacja portów oraz rozwój transportu drogowego i lotniczego są kluczowymi elementami inwestycji poczynionych przez władze kraju. 17 tysięcy kilometrów kolei i ponad 95 tysięcy kilometrów dróg tworzy gęstą sieć transportową, która w połączeniu z rozbudowaną infrastrukturą portową, zarówno nad Morzem Kaspijskim, jak i w innych ważnych lokalizacjach, umożliwia efektywny transport multimodalny.

Strategiczne projekty, takie jak Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy (TITR), znany również jako Korytarz Środkowy, mają na celu nie tylko zwiększenie przepustowości transportowej Kazachstanu, ale również przyciągnięcie międzynarodowych inwestycji. TITR o przepustowości na poziomie 6 mln ton rocznie (z perspektywą 10 mln do 2030 roku) stanowi szybką i efektywną alternatywę dla tradycyjnych szlaków handlowych, oferując nowe możliwości dla globalnych łańcuchów dostaw.

Trzy porty Morza Kaspijskiego w Kazachstanie oferują ogromne możliwości rozwoju usług transportu intermodalnego i spedycji. W marcu 2022 r. Kazachstan, Turcja, Gruzja i Azerbejdżan podpisały deklarację w sprawie TITR, w której zdecydowano się na włączenie korytarza do międzynarodowego systemu transportu.

W minionym roku premier Kazachstanu ogłosił plan inwestycyjny mający na celu ulepszenie żeglugi i procesów przeładunkowych. W ramach tego planu, w porcie Aktau powstanie nowoczesny hub kontenerowy oraz terminal naftowy, a istniejąca infrastruktura portowa przejdzie modernizację. Dodatkowo, port Kuryk zostanie rozbudowany o nowy terminal zbożowy oraz terminal wielofunkcyjny. Kazachstan planuje również zwiększyć swoją obecność na Morzu Kaspijskim poprzez wprowadzenie dodatkowych statków handlowych. Do roku 2030 flota kaspijska zostanie wzbogacona o 8 promów, 10 barek, 6 tankowców oraz nowy kontenerowiec. Wspólnie z Chinami, Kazachstan zamierza także usprawnić procedury celne przy granicy, co ma na celu zapewnienie płynności handlu.

Kazachstan inwestuje też w technologie przyszłości, takie jak digitalizacja procesów logistycznych oraz wdrożenie rozwiązań opartych o technologię blockchain i big data w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Te innowacje mają na celu nie tylko zwiększenie efektywności, ale również poprawę bezpieczeństwa i śledzenia przesyłek na każdym etapie transportu.

Kazachstan, będąc aktywnym uczestnikiem międzynarodowych organizacji i inicjatyw, umacnia swoją pozycję jako ważny gracz na globalnym rynku transportowym. Partnerstwa międzynarodowe i współpraca z sąsiednimi krajami w dziedzinie infrastruktury transportowej i logistyki są kluczowe dla realizacji planów Kazachstanu zmierzających do tego, by kraj stał się centrum logistycznym łączącym wschodnie i zachodnie rynki.

Źródła:

• Webinarium PAIH: „Sektor transportowy w Kazachstanie – wyzwania, możliwości i planowanie dostaw na trasie Polska-Kazachstan”;
• The Astana Times: Tapping Transport and Transit Potential of Kazakhstan;
• Ministry of Transport of the Republic of Kazakhstan